İslam dininin temel inançlarına aykırı davranışlar haramdır. Haram ve helal kavramları dinin özüdür ve her dinde olduğu gibi islam dininde de bir nizam vardır. Nizam, mutlak serbestlik fikri ile bir arada düşünülen bir kavram değildir. Nizamın olduğu yerde kurallar, emirler ve yasaklar vardır. Bunlar da elbette hürriyeti sınırlayan özelliktedir. Helal ve haramı birbirinden ayıran sınırların olması da bu yüzden çok doğaldır.
Helal Belgesi, güvenilir, dini bilgisi ve bilinci tam, muteber, işinin ehli ve tarafsız bir kurumun, belgelendirmeye tabi olan üretimi denetlemesini, dini kaideler, helal standartlarla uygunluk içerisinde üretimin yapıldığını teyit etmesini ve buna bağlı olarak, uygunluk verilmiş kabul edilirliği olan bir belge vermesini içeren bir uygulama işlemi grubudur.
Bütün dinlerde, hukuk ve ahlak sistemlerinde yasaklar vardır. İslam dininde de çirkin ve yakışıksız kabul edilen davranışlar yasaklanmıştır. İnsan ve toplum yaşamında, insanlığın yararına olmak üzere bir takım yasaklar konulmuştur.
Helal, yasak olmayan, serbest alanı ifade eder. Helal kavramının özünde, yapana sevap vardır, yapmayana ise günah yoktur. Ancak haram dinen yasak olan şeydir ve bunu yapan günaha girmiş olur. Haram sayılan bir kısım davranışlar, doğrudan kendisinden kaynaklanır. Örneğin domuz eti yemek veya şarap içmek haramdır. Haram sayılan bir kısım davranışlar ise doğrudan kendisinden değil, dıştan gelen bir sebeple haram kılınmıştır. Örneğin, gasp edilmiş parayı kullanmak veya çalınmış ekmeği yemek haramdır.
İslam dini açısından haram sayılan yiyecekler şunlardır:
- Kendiliğinden ölen hayvanlar. İnsanlar tarafından yenilmek üzere kesilmeyen, kendi kendine ölmüş hayvanları yemek haramdır. Bütün dinlerde bu böyledir.
- Akmış kan. Yenilmek amacı ile kurallarına uygun şekilde kesilen hayvanların kanı, büyük miktarda dışarı akar. Dışarıya akan bu kanı içmek ve yemek haramdır.
- Domuz eti. Genele domuzlar pis koşullarda beslendiği için çok hastalık taşırlar.
- Allah adına kesilmemiş hayvanlar. İslam dinine göre hayvanların yaşamına son vermek, beslenmek amacı ile ve sadece Allah adına mümkündür.
Yukarıda sayılanlar dışında, diğer kara hayvanlarının helal ve haram olması konusu din bilginleri arasında tartışmalıdır. Örneğin kurbağa, kaplumbağa ve yengeç gibi hayvanlar tiksinti uyandırdığı için haram kabul edilir. Eşek, katır ve atlar, köpek dişli yırtıcı hayvanlar ve yırtıcı pençesi olan kuşlar çoğu din adamları tarafından haram kabul edilir.
Dini inanışları gereği günaha girmek istemeyen ve helal gıda ile beslenmek isteyen insanların, gıda üreten firmaların bu konudaki faaliyetlerinden emin olmak istemeleri, Helal Gıda standartlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Artık üretilen gıdaların helal olup olmadığı konusunda emin olmak isteyen müşteriler ve tedarikçi firmalar, bu ürünlerin üzerinde yer alan Helal Gıda Sertifikası bilgisini aramaya başlamıştır. Üretim sırasında Helal Gıda standartlarına uyulup uyulmadığı, ancak Helal Gıda Sertifikası ile kanıtlanmış olmaktadır.
Sadece iç piyasalarda değil, ülke dışına yapılan gıda ürünleri satışında da artık üreticilere, Helal Gıda Sertifikası olması koşulu getirilmektedir. Bu belge sadece ürünlerin güvenilir ve helal olmasını değil, üretici firmalar için bir pazarlama yöntemi de olmuştur.
Helal Gıda standartlarına göre, dini inanışlar yanında insani gerekler açısından da ürünlerin uygun koşullarda olması gerekmektedir. Üretilen her ürün için bir sertifika türü belirlenmektedir. Bu şekilde gerek tüketiciler, gerekse üreticiler, ortak bir zeminde buluşmuş olmaktadır.
Helal Gıda standartlarının temel özelliği, bir gıda ürününün, ham madde girişinden başlayarak tüketiciye sunulma aşamasına kadar bütün süreçlerinin, islami inanış ilkelerine uygun olması gerektiğidir. Ürünün bileşiminde kullanılan bütün girdi maddelerinin ve katkı maddelerinin, hem kaynağı hem de elde ediliş yöntemi bakımından islami kriterlere ve insani gereklere uygun olması gerekmektedir.
Helal Gıda standartlarının, aynı zamanda GMP İyi Üretim Uygulamaları Sistemi, GHP İyi Hijyen Uygulamaları Sistemi ve HACCP Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Sistemi koşullarını da sağlaması gerekmektedir.
Diğer taraftan üretim aşamaları kadar, ürünün paketleme malzemelerinin ve depolama koşullarının da islami kriterlere ve insani gereklere uygun olması beklenmektedir.
Bir firmanın Helal Gıda Belgesi almış olmasının getirdiği bir dizi yarar bulunuyor. Bu firmaların ürünleri, kullandıkları katkı maddeleri, üretim süreçleri, temizlik ve sağlık koşulları bağımsız bir belgelendirme kuruluşu tarafından denetlendiği için, firma piyasada güven kazanmış olmaktadır. Aynı zamanda rakipleri arasında bir adım öne çıkmaktadır. Rekabet avantajı, firmayı ülkeler arası ticarette de avantajlı duruma getirmektedir.
Diğer kalite sistemleri koşulları da sağlanmış olduğundan, üretim sırasında riskler düşürülmüş olur ve imalat hataları azalar. Bu da berberinde maliyet düşüşü ve verim artışı getirir.